Wie dwepen er zoal met Edgar Allan Poe? Waar komt hun liefde voor zijn werk vandaan? En van welk verhaal of gedicht klopt hun hart het snelst? In de geheel nieuwe serie ‘Het rendez-vous’ worden vijf terugkerende vragen gesteld aan een Poe-fan. In deze zevende aflevering is het woord aan Marthe van Bronkhorst.

‘Markiezin’ Marthe van Bronkhorst werd in 1993 geboren in een aan lager wal geraakt markiezengeslacht, verlangde haar hele leven naar de zee, werd geadopteerd door een rijke dame, woonde een tijd in Amerika, sloot zich aan bij een kungfuschool, een poëziegroep, ontsnapte aan een rijdend circus en zag toen het noorderlicht. Na haar studie neuropsychologie besloot ze verhalen en toneelstukken te schrijven en toerde ze rond op festivals.
De ‘Ravond’ organiseert zij met stichting Feest der Poëzie: een variété-avond rondom Poe met voordrachten, muziek, dans en illusionisme. Voor een bundel van Kees Godefrooij (te verschijnen najaar 2018) vertaalde ze Edgar Allan Poe’s ‘The Raven’ naar het Nederlands (in het oude metrum, in een nieuwe versie): ‘de Witte Raaf van Immerdoor’.

“Poe’s eigen fascinaties zijn het meest fascinerend.”

Hoe ben je voor het eerst in aanraking gekomen met Edgar Allan Poe?

2009, Amsterdam
Mijn tragische kennismaking met Edgar Allan Poe was in een blokuur kunstgeschiedenis op de middelbare school. In klas 4C werd al week na week gegooid bij Waterhouse, gegaapt bij Wagner en geklierd bij Keats. Evenzo bij Poe. Als laatste didactische redmiddel zette mijn naïef-enthousiaste docent toen maar de Raven-aflevering van The Simpsons op (Bart Simpson in de titelrol).
De klas zweeg. Het begon te regenen.
Mijn beste vriendin vertelde mij de rest van de les fluisterend en met veel detail hoe Poe aan zijn einde was gekomen, gevonden in andermans kleren in een goot, en citeerde ‘The Raven’. Dat maakte diepe indruk op me.
Toen ze klaar was, stopte het met regenen.

2016, Boston Massachusetts
De stoep is compleet bezaaid in Somerville, de  buitenwijk van Boston waar ik woon. De deuren van het huis staan open. Een yard sale. Een kartonnen bordje bij dozen, ‘MOVING, everything $1,- Leave donation here’.
En daar ligt hij in de goot.
Edgar Allan Poe.
‘Collected stories’. Daar, in die goot, hernieuwt mijn liefde voor Edgar Allan Poe zich.
Na een bezoek aan een vriendin neem ik me voor om thuis te beginnen in ‘The Cask of Amontillado’, maar door enorm noodweer moet ik onverhoopt daar blijven logeren.
Ingesloten door stortbuien, met nachtlamp in bed, lees ik ‘The Cask’ in één ruk uit. Zodra ik het verhaal uit heb, stopt het met regenen.

Wat vind je het meest fascinerend aan hem?

Poe’s eigen fascinaties zijn het meest fascinerend. Neem zijn hobby’s: poëzie, kosmologie en cryptografie (toevallig bijna ook al mijn hobby’s!). Hij loste paradoxen op, kraakte codes, was militair, bijna politicus. Hij had de wereld kunnen regeren, maar maakte op een of andere manier zichzelf kapot. Waarom? Waarom zijn al zijn gedichten zo donker? Waarom was hij zo aangetrokken tot het duistere in de mens? Was hij iemand die geniet van duisternis zoals je kunt genieten van een griezelfilm? Of werd hij tegen zijn zin achtervolgd door duisternis, horror en misère?

Welk van zijn verhalen of gedichten is volgens jou het beste en waarom?

‘The Lighthouse’. Het is namelijk niet af.
Het gaat als volgt: man is eindelijk vuurtorenwachter geworden. Man verheugt zich op vele heerlijke uren van eenzaamheid, samen met hond Neptune. Man houdt dagboek bij. “2 januari, rustige zee. 3 januari, nog steeds een rustige zee”. Hij merkt iets op in de constructie van de toren, iets met krijt. “4 januari…”
Daar eindigt het.
Dit verhaal is perfect.
Het zou lesmateriaal moeten zijn op schrijfopleidingen. In één pagina laat Poe een schoolvoorbeeld zien van spanning opbouwen. Er wordt zó vaak gezegd hoe heerlijk eenzaamheid is, je wéét dat die man daar gek wordt. Er wordt zó vaak gezegd hoe veilig de vuurtoren is, hij móét nu elk moment wel instorten.
Helaas stierf Poe voor zijn personage dat kon doen. Ik zou het dolgraag af willen schrijven! 

Met welk verhaal of gedicht heb je het minst en waarom?

Dat kan ik niet zeggen. Sommige van zijn liefdesgedichten lijken zoet en onschuldig. Maar omdat ik weet dat hij in een goot in andermans kleren tragisch aan zijn einde gekomen is, krijgen ze een heel andere lading.

Stel je was Poe in zijn tijd tegengekomen. Welke vraag zou je hem als eerste hebben gesteld, of welk onderwerp zou je als eerste bij hem hebben aangesneden?

1. Hoe stierf Lenore?
2. Ziet u haar ooit terug?
3. Kunt u me meenemen naar The Lighthouse, de wijnkelder en het landhuis waar alles begon?