Berenice

Eerste publicatie: Maart 1835 (Southern Literary Messenger)
Genre: Horror
Tijd: –
Locatie: –
Personages: Egaeus (ik-verteller), Berenice, kamenier, bediende

Samenvatting (let op: spoilers!):
‘Berenice’ opent met Egæus’ weeklacht over het leed in de wereld, waarin hij concludeert dat droefheid uit vreugde wordt geboren. Egæus behoort tot een lange lijn visionairen; alle structurele en esthetische facetten van zijn ouderlijk huis, inclusief de inhoud van de bibliotheek – waarin Egæsus is geboren en zijn moeder is gestorven – benadrukken de bijzondere familiegeschiedenis. Egæus vertelt dat hij is opgegroeid tussen esoterische boeken en dat hij in reïncarnatie gelooft. Ook onthult hij dat door zijn intellectuele afzondering de wereld van zijn verbeelding zijn dagelijkse realiteit is geworden. Egæus denkt terug aan zijn nicht, de mooie, hartelijke en joviale Berenice, voor wie hij een grote bewondering had, al waren ze elkaars tegenpolen wat betreft fysieke en geestelijke gesteldheid. Berenice wordt ziek en voor Egæus onherkenbaar. Zij lijdt aan een vorm van epilepsie waardoor ze voor lange periodes in trance raakt. Egæus zelf lijdt aan een vorm van monomanie waardoor hij regelmatig voor lange tijd al zijn concentratie richt op een onbeduidend detail in de buitenwereld. Denkend aan de tragische toestand van zijn zieke nicht – die hij ondanks haar toestand ten huwelijk heeft gevraagd – raakt Egæus geobsedeerd door haar steeds verslechterende fysieke toestand, en uiteindelijk in de ban van haar parelwitte tanden. Terwijl hij in de grip van zijn monomanie leeft, overlijdt Berenice. Als Egæus uit zijn monomanie ontwaakt, hoort hij nog steeds de doordringende vrouwelijke schreeuw uit zijn droom en ziet hij een doosje liggen op zijn bureau. Een bediende komt binnen en spreekt over een gil in de nacht, een geschonden graf en een verminkt, maar nog ademend lichaam. Berenice was levend begraven! Egæus’ kleren zitten vol modder en bloed, er staat een schop tegen de muur, en op zijn handen staan nagelimpressies. Egæus grijpt het doosje, maar laat het van de zenuwen vallen. Naast enkele tandheelkundige instrumenten vallen er tweeëndertig kleine, witte, ivoorachtige stukjes op de vloer. (Evert Jan van Leeuwen)

Vertalingen en bewerkingen:
2015: Berenice (Het complete proza van Edgar Allan Poe 1, Pantheon)
2015: Berenice (Het complete proza – deel 1, Pantheon)
2011: Berenice (Nachten vol angstaanjagende schoonheid, Ed Franck)
2007: Berenice (Alle verhalen, Athenaeum-Polak & Van Gennep, Gouden Reeks nr. 10)
2007: Berenice (Verhalen van Edgar Allan Poe – Deel 1, Classic Press)
1995: Berenice (De ondergang van het Huis Usher, Coppens & Frenks)
1995: Berenice (Verhalen, De grote klassieken)
1990: Berenice (Edgar Allan Poe Compleet – Het volledige proza, Loeb/HEMA)
1989: Berenice (Edgar Allan Poe Compleet – Het volledige proza, Loeb)
1988: Berenice (Beroemde fantastische verhalen, Trendboek/HEMA, 2e druk)
1986: Berenice (Edgar Allan Poe Compleet – Het volledige proza, Loeb)
1986: Berenice (Edgar Allan Poe Compleet – Het volledige proza, Loeb/HEMA)
1985: Berenice (Beroemde fantastische verhalen, Trendboek/HEMA, 1e druk)
1984: Berenice (Alle verhalen, Loeb, 2e druk)
1982: Berenice (Alle verhalen van Edgar Allan Poe, Loeb, 1e druk)
1982: Berenice (Creepy Special – Edgar Allan Poe, Semic, stripboek)
1981: Berenice (Verhalen, Prisma Klassieken nr. 55)
1981: Berenice (Verhalen, Spectrum Klassieken nr. 55)
1979: Berenice (26 griezelverhalen, Hollandia)
1979: Berenice (Fantastische vertellingen, Prisma pocket nr. 76, 15e druk)
1977: Berenice (Fantastische vertellingen, Prisma pocket nr. 76, 14e druk)
1975: Berenice (Macabre nr. 10, Semic Press, stripboek)
1975: Berenice (Fantastische vertellingen, Prisma pocket nr. 76, 13e druk)
1973: Berenice (Fantastische vertellingen, Prisma pocket nr. 76, 12e druk)
1971: Berenice (Fantastische vertellingen, Prisma pocket nr. 76, 11e druk)
1969: Berenice (Fantastische vertellingen, Prisma pocket nr. 76, 10e druk)
1968: Berenice (Fantastische vertellingen, Prisma pocket nr. 76, 9e druk)
1957 (ca.): Berenice (Fantastische vertellingen, Prisma pocket, 4e druk)
1956 (ca.): Berenice (Fantastische vertellingen, Prisma pocket, 3e druk)
1955 (ca.): Berenice (Fantastische vertellingen, Prisma pocket, 2e druk)
1953: Berenice (Fantastische vertellingen, Prisma pocket, 1e druk)
1951: Berenice (Zes vertellingen, De Wereld-Boog nr. 11,  4e druk)
1950: Berenice (Zes vertellingen, Wereldbibliotheek,  3e druk)
1925: Berenice (feuilleton in De Tribune)
1918: Berenice (Een tiental verhalen / Tien vertellingen, Wereldbibliotheek, 3e druk)
1912: Berenice (Tien vertellingen, Wereldbibliotheek, 2e druk)
1910: Berenice (Tien vertellingen, Wereldbibliotheek, 1e druk)
1900: Berenice (feuilleton in De Kroniek. Een Algemeen Weekblad)

Verhaalanalyse:
1969: Berenice (Psychoanalyse en literatuur, Hendrik M. Ruitenbeek)

Luisterboeken:
2008: Berenice (Griezelige verhalen van Edgar Allan Poe, Story Channel, Loeb)

Zes vertellingen (1950), Dick van Luijn

Album BRIK (2011) van De Kift met het nummer Berenice